Wiele osób prosiło o zamieszczenie artykułu opisującego zagadnienie systemów numerowania pojazdów poszczególnych przewoźników z naszego powiatu. Odpowiadając na te prośby dodaję takie opracowanie, które mam nadzieję nieco przybliży tytułową tematykę.
1) Numeracja pojazdów PKS (stosowana od 1976 roku):
Pierwszą część numeru stanowi litera, identyczna jak pierwsza litera województwa obowiązująca w dniu wydania decyzji, dla okręgu wrocławskiego było to "X". Pozostała część to myślnik oraz pięć cyfr, których znaczenie jest następujące:
- pierwsza cyfra - ostatnia cyfra roku zakupu pojazdu;
- druga cyfra - określa rodzaj pojazdu:
0 - autobusy i mikrobusy;
1 - przyczepy autobusowe;
2 - samochody ciężarowe z zabudową skrzyniową;
3 - samochody ciężarowe samowyładowcze;
4 - samochody ciężarowe specjalne i specjalizowane (np. pogotowia techniczne);
5 - ciągniki siodłowe;
6 - ciągniki balastowe i rolnicze;
7 - przyczepy ciężarowe
8 - naczepy ciężarowe
9 - samochody osobowe
- Trzy ostatnie cyfry zaczynały się od 001 w każdym roku, oddzielnie dla każdego rodzaju taboru. Od 1985 roku nr kolejny rozpoczynał się od 501, w związku z możliwością dublowania z nr z lat 1975-84.
W 1990 roku literę "X" zastąpiono literą "D", jednakże dotyczyło to tylko numerów nadanych po tej zmianie.
Zgodnie z wymogami ZKM Bielawa od marca 2010 roku zaczęto także uwidaczniać na zewnątrz pojazdów numery autobusów miejskich PKS. Przyjęty system (opracowany przez autora tego artykułu) zakładał że "nowy" numer będzie składał się z trzech ostatnich cyfr właściwego pięciocyfrowego numeru wozu. Pozwoliło to uniknąć podwójnej numeracji oraz dublowania się z numerami MPK/SKA, tak jak miało to miejsce w drugiej połowie lat 90-tych, w czasie podobnej akcji.
2) Numeracja pojazdów PKS, jeżdżących na liniach ZKM (system z 1995 roku):
y Ostatnia pozostałość po starej numeracji ZKM we wnętrzu Jelcza M-11 #DDZ U039
Jest to niemal zapomniana już dziś ciekawostka naszej komunikacji. W początkach istnienia bielawski ZKM postanowił, celem łatwiejszej identyfikacji danego pojazdu przez pasażera, o nadaniu numerów bocznych dla jeżdżących na liniach ZKM autobusów. System był prosty - następne numery nadawano autobusom, które kolejno przeznaczano do obsługi linii ZKM. Numeracja wyglądała więc tak:
#01 - Jelcz L11/2 WYD 1502 (obecnie DZA U022);
#02 - Jelcz L11 WYD 6852 (obecnie DDZ S730);
#03 - Jelcz L11 WBZ 730D (obecnie DDZ N112);
#04 - Jelcz L11/2 WYZ 1922 (DDZ U650, skasowany: 2008)
#05 - Jelcz L11/2 WYZ 1923 (skasowany :2000);
#06 - Jelcz L11/2 WBZ 8069 (DDZ R463, skasowany: 2006);
#07 - Ikarus - Zemun Ik160P (wersja solo, brak danych o tablicy rejestracyjnej);
#08 - Ikarus - Zemun Ik160P WYD 0615 (skasowany: 1997);
#09 - Ikarus 280.02 WYD 3466 (DDZ J997, skasowany: 2004);
#10 - Ikarus 280.02 WBZ 8531 (skasowany: 1997);
#11 - Ikarus 260.02 WBZ 8655 (DDZ F938, skasowany: 2005);
#12 - Ikarus 260.02 WBZ 8656 (DDZ F991, skasowany: 2006);
#13 - Ikarus 260.02 WBZ 8657 (DDZ F948, skasowany: 2005);
#14 - Autosan H9-35 (obecnie DZA H470);
#15 - Jelcz L11 WBZ 736D (DDZ 80FS, skasowany: 2008);
#16 - Jelcz L11/2 WBZ 761D;
#17 - Jelcz M11 (obecnie DDZ U039, jako jedyny ma jeszcze swój dawny numer we wnętrzu);
#18 - Jelcz M11 (obecnie DDZ S012);
#19 - Jelcz M11 (obecnie DDZ S015);
#20 - Autosan H9-35 (obecnie DZA 66FE);
#21 - Jelcz M11 WYD 8683 (obecnie DDZ 66GA);
#22 - Jelcz M11 DDZ 10KV (skasowany: 2008);
#23 - Jelcz M11 (z zabudowanymi III drzwiami, niestety brak informacji o numerze rejestracyjnym, skasowany: 2004);
#24 - Jelcz M11 WYD 3023 (obecnie DDZ L481);
#25 - Jelcz L11 (brak danych tablicy rejestracyjnej, skasowany prawdopodobnie w 1998 roku);
#26 - Jelcz 120M/2 WYD 9928 (obecnie DDZ 88GJ - numer autobusu był wybijany tylko przez kasownik).
Pomysł zarzucono w 1997 roku, kiedy to przestano nadawać kolejne numery z tej serii.
3) Numeracja pojazdów WPK Wałbrzych o. Dzierżoniów:
W przypadku pojazdów WPK Wałbrzych posiadał sporo niekonsekwencji, co powodowało pewien bałagan w numeracji, choć ze względu na występowanie zakresów, można było się w tym połapać. Zakresy wyglądały tak:
Taka kolejność numeracji opierała się tylko i wyłącznie na nadawaniu następnych numerów kolejno zakupionym pojazdom. Jak widać oznaczenia składały się z litery "D" oznaczającej dzierżoniowski oddział WPK oraz kolejnych trzech cyfr.
4) Numeracja pojazdów MPK Dzierżoniów:
MPK Dzierżoniów postanowiło stworzyć własny system numerowania pojazdów. Postanowiono w nim uszeregować pojazdy według rocznika (czyli podobnie jak w WPK), jednakże z pominięciem autobusów wycofanych przez 1991 rokiem. Niestety ostatecznie nie trzymano się ściśle tej zasady w ten sposób tworząc zakresy:
#10 - Techniczny Jelcz PR-110U (wcześniej #D-226);
#11 - Jelcz PR-110IL (wcześniej #D-234);
#12-#22 - Jelcze M-11 z rocznika 1985-86;
#23-#36 - Ikarusy 280;
#37-#59 - Nieskasowane w czasach WPK Jelcze PR-110U;
#60-#74 - Jelcze M-11 z rocznika 1987-89;
#75 - Jelcz PR-110M, zakupiony w 1991 roku;
#76 - Jelcz 315, przebudowany na pogotowie techniczne (rok zakupu 1990);
#77 - Jelcz 120M, zakupiony w 1994 roku.
Zastosowanie dwucyfrowych numerów pozwoliło z powodzeniem używać numeru pojazdu na wydruku kasownika o wzorze:
nn-dd-mm-hh-ii, gdzie litery oznaczają:
n - numer pojazdu;
d - dzień;
m - miesiąc;
h - godzina;
i - minuta;
Taki system jest stosowany zresztą do dziś przez SKA.
5) Numeracja pojazdów Sudeckiej Komunikacji Autobusowej:
Po utworzeniu w 1997 roku nowej firmy, będącej spadkobiercą MPK postanowiono zachować numery poprzednika, a nowym pojazdom nadawać kolejne liczby. W 2008 roku, kiedy ilość wydanych numerów osiągnęła 100, zdecydowano (ze względu na chęć zachowania przyjętego jeszcze przez MPK systemu oznaczania wydruku kasownika) o ponownym wydaniu numerów od #11 w górę. Spowodowało to dublowanie się numerów z już co prawda wycofanymi, ale należącymi do jednego przewoźnika pojazdami. Warto tu jednak wspomnieć o dwóch ciekawostkach - po pierwsze zakupiony w 2008 roku Ikarus 280 otrzymał numer ze środka zakresu, zupełnie nie pasujący do niczego - #24. Wynikało to być może z chęci stworzenia zakresu z innym czynnym wtedy przegubowym Ikarusem - #25. Drugim ciekawym wyjątkiem jest turystyczny Jelcz PR-110D, nieposiadający kasowników. Jest to obecnie jedyny pojazd w SKA z trzycyfrowym numerem taborowym - #100, nadanym w 2008 roku.
Dodał:Adam, data dodania: 7.05.2010 01:12, czytany 989 razy;
1) Ten Jelcz L11/2 #16 z PKS-u został bodaj jeszcze w latach 90-tych delegowany do Ząbkowic i pojawiał się w Bielawie na kursie przez Lutomierz (z Bielawy po 15-tej). Prawdopodobnie (moje przypuszczenie, na podstawie zdjęć z galerii pojazdów) jest to #DZA U022. Dodał: ~Pietja_pl (IP: 78.8.62.222), data dodania: 7.05.2010 16:30;
2) Całkiem możliwe, ale trzeba będzie to jeszcze sprawdzić, zwłaszcza, że #DZA U022 wyglądał w latach 90-tych nieco inaczej niż obecnie (w 2001 roku miał przeprowadzony remont kapitalny). Dodał: Adam, data dodania: 7.05.2010 21:06;
3) Moje przypuszczenie jest podobne: prawdopodobnie jest to #DZA U022. Nie pasuje mi tylko napis boczny "PKS DZIERŻONIÓW", który na początku był o mniejszym kroju i ciemnej barwie, ale to się właśnie mogło zmienić po remoncie kapitalnym. Dodał: ~Eryk (IP: 109.243.1.102), data dodania: 7.05.2010 23:03;
4) Dodam jeszcze od siebie, że ta lista potwierdza, że w dzierżoniowskim PKS-ie były dwa Zemuny "obrzyny": jeden w barwach zakładowych, drugi w schemacie charakterystycznym dla PKS ale zamiast pomarańczowo-kremowego, był brązowo-kremowy. Pamiętam również, że przez krótki okres (koło 1997/8), głównie na linii 2 pojawiał się przegubowy Zemun, który na co dzień stacjonował w Ząbkowicach. "Występ" na liniach ZKM był jednak raczej incydentalny. Autosany natomiast przez jakiś czas stanowiły podstawowy tabor na 60-ce, później zostały delegowane do Ząbkowic. Takie wspomnienia i refleksje dotyczące tego tematu mi się nasunęły... Pozdrawiam! Dodał: ~Pietja_pl (IP: 87.105.51.108), data dodania: 8.05.2010 12:16;
5) Ja tylko żałuję jednej rzeczy - że nikt wtedy nie robił fotek... Dodał: Adam, data dodania: 8.05.2010 13:12;
6) Przegubowy Zemun po raz ostatni dosyć regularnie pojawiał się w 2000r. na linii "2" rzadziej na "1". W 2001r. jego szczątki zauważyłem na zajezdni SKA - widocznie tam został zezłomowany... Dodał: ~Eryk (IP: 77.255.136.21), data dodania: 8.05.2010 17:33;
7) Warto też dodać, że początkowo tzn. w 1997r. numery posiadały także autobusy Krzysztofa Gajdy. Otrzymały one dość nietypowe numery: #104, #105 i chyba #106. Numery te otrzymały Jelcz M11 i dwa Ikarusy. Dodał: ~Eryk (IP: 77.255.136.21), data dodania: 8.05.2010 17:38;
8) @Eryk: Z tym zemunem to możliwe, PKS swego czasu kasował swoje pojazdy właśnie oddając je na złom do SKA. Dodał: Adam, data dodania: 8.05.2010 17:45;
9) Parę uwag: system pięciocyfrowy obowiązywał w PKS od 01.01.1975, X- oznaczało cały okręg wrocławski PKS. W kategoriach pojazdów też troszkę błędów, ale ogólnie miło, że ktoś o tym pisze. Dodał: ~Jacek (IP: 87.205.40.191), data dodania: 9.05.2010 07:50;
10) Jeżeli widzisz kolego jakieś błędy daj znać (np. przez e-mail) to się poprawi Ja też wszystkiego nie jestem w stanie znaleźć Dodał: Adam, data dodania: 9.05.2010 13:11;
11) Dzięki kilku konstruktywnym uwagom jednego czytelnika artykuł został zaktualizowany w części poświęconej PKS. Dodał: Adam, data dodania: 10.05.2010 02:03;
Powrót do działu artykuły
Ja też wszystkiego nie jestem w stanie znaleźć 